Eiwitten na bariatrische chirurgie

Eiwitten zijn een veel besproken onderwerp rondom bariatrische chirurgie. Eiwitten, eiwitinname en eiwitbehoefte. Bij elke afspraak of voorlichting komen eiwitten wel aan bod. In dit artikel staat de uitleg over wat eiwitten zijn, wat er gebeurt als je te veel of te weinig eiwitten binnen krijgt en hoe je je eigen eiwitbehoefte kunt berekenen.

Allereerst; wat zijn eiwitten?

Een eiwit is een macronutriënt. Koolhydraten en vetten behoren ook tot de macronutriënten.

Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren. Aminozuren zijn bouwstenen voor eiwitten in lichaamscellen. Sommige aminozuren kan het lichaam zelf aanmaken, andere aminozuren kun je alleen uit voeding halen. Dit zijn de essentiële aminozuren.

Er zijn dierlijke eiwitten en plantaardige eiwitten. Dierlijke eiwitten zitten in vlees, vis, gevogelte, eieren en zuivelproducten. Dierlijke eiwitten bevatten gemiddeld gezien een hoger gehalte aan essentiële aminozuren en zijn daarom kwalitatief beter dan plantaardige eiwitten.

Plantaardige eiwitten zitten met name in graanproducten, peulvuchten, noten en paddenstoelen.

Wat is mijn eiwitbehoefte?

 Voor een gezonde volwassene is de eiwitbehoefte: 0,8 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht. Dit geldt ook na een gastric sleeve of gastric bypass. Als alles goed verloopt, is een eiwit verrijkt dieet na operatie niet nodig. Je kunt je behoefte gemakkelijk bereken op http://zakboekdietetiek.nl/eiwitbehoefte-volwassenen/.  Er vindt automatisch een correctie plaats wanneer de BMI boven de 27 is of onder de 20.

Let op: selecteer dus 0,8 gram per kilogram lichaamsgewicht indien je een gastric sleeve, gastric bypass  of omega loop (mini gastric bypass) operatie hebt ondergaan. 

Heb je een vegetarisch of veganistisch eetpatroon? Dan is de eiwitbehoefte 1,0 gram per kg lichaamsgewicht*. Dit omdat plantaardige eiwitten soms minder essentiële aminozuren bevatten of de verkeerde verhouding aan aminozuren. Om deze reden moet je meer eiwitten eten om voldoende essentiële eiwitten binnen te krijgen.

Wanneer ligt deze behoefte hoger:

• Bij een malabsorptieve bariatrische ingreep zoals een distale gastric bypass, duodenal switch of scopinaro operatie ligt deze behoefte hoger. De eiwitbehoefte per dag is dan 1,2 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht.
• Wanneer er sprake is van grote wonden, of moeizame wondgenezing (plastische chirurgie), ligt de eiwitbehoefte tussen de 1,2 tot 1,5 gram per kilogram lichaamsgewicht*.
• Bij ernstige ziekte is de eiwitbehoefte ook verhoogd, meer dan 1,2 gram per kilogram lichaamsgewicht.
• Duursporters hebben 1,2 tot 1,4 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht per dag nodig.
• Krachtsporters hebben 1,7 tot 1,8 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht per dag nodig. 

Hoe kan ik berekenen hoeveel eiwitten ik per dag binnen krijg?

Als je weet hoeveel gram eiwitten je op een dag nodig hebt, kun je ook gaan kijken of je voldoende aan eiwitten binnen krijgt.

Een van de meest betrouwbare websites is die van het voedingscentrum. Je kunt met Mijn Eetmeter van het voedingscentrum je inname aan eiwit berekenen door alle gegeten en gedronken producten van die dag in te voeren. Dit kan ook via de app: Mijn Eetmeter. Er zijn natuurlijk veel meer apps en websites maar persoonlijk vind ik de Eetmeter het meest betrouwbaar en gebruiksvriendelijk.

Het is soms lastig om in te schatten hoeveel je van een bepaald voedingsmiddel hebt gegeten. Nu kan het zeker geen kwaad om een schatting te maken maar als je erg twijfelt, zou je kunnen wegen hoeveel je opschept en hoeveel er overgebleven is.

Ben je onder begeleiding van een diëtist? Het kan dan handig zijn om enkele dagen een eetdagboek bij te houden en deze mee te nemen naar het consult. Soms kunnen foto’s van bijvoorbeeld de warme maaltijd erg behulpzaam zijn!

Wat gebeurt er als we te weinig eiwit binnen krijgen?

Al op korte termijn vindt er spierafbraak plaats bij een tekort aan eiwitten. Dit kun je merken aan onder andere een verminderde conditie, minder kracht in de spieren en een afname van energie. Bij snel gewichtsverlies vindt er altijd een percentage aan spierafbraak plaats. Dit is helaas onvermijdelijk. De spierafbraak is hoger bij een te lage inname aan eiwit. Bij een te lage inname aan energie worden eiwitten (deels) gebruikt als energiebron en niet als bouwstenen voor de cellen.   

Op lange termijn kan een tekort aan eiwitten leiden tot ondervoeding, verminderde weerstand, moeizame wondgenezing en haaruitval. Dit kan echter ook komen door een langdurig tekort aan energie (bijvoorbeeld wanneer je op dieet bent of na bariatrische chirurgie). Voldoende eiwitten kan dan bijdragen aan het verminderen van de bovenstaande klachten maar zijn niet geheel te voorkomen.

Wat gebeurt er als je te veel eiwitten binnen krijgt?

Er zijn nog geen duidelijke aanwijzingen wat er gebeurt bij een te hoge eiwitinname. Er is onvoldoende bewijs dat een te hoge inname aan eiwitten leidt tot schade aan de nieren of bijdraagdt aan botontkalking. Een overschot aan eiwitten zal door het lichaam worden gebruikt als energiebron, net als koolhydraten en vetten. Dit kan zorgen voor een negatieve energiebalans en daardoor leiden tot gewichtstoename.

Nog vragen naar aanleiding van het lezen van dit stuk? Laat het mij weten. Dan zal ik je vraag beantwoorden en wanneer nodig ook de bovenstaande informatie aanpassen zodat het voor een ieder duidelijk zal zijn.